اینکوترمز 2020 | توضیحات کامل و کاربردی همه قواعد با جزئیات بیمه و ریسک
اینکوترمز (Incoterms) مخفف International Commercial Terms به معنی «شرایط بین‌المللی تجارت» است که توسط اتاق بازرگانی بین‌المللی (ICC) تدوین شده تا به‌عنوان یک زبان مشترک در قراردادهای بین‌المللی، مسئولیت‌ها، هزینه‌ها و ریسک‌ها بین فروشنده و خریدار را مشخص کند.
آخرین نسخه اینکوترمز که در سال 2020 منتشر شده، شامل 11 قاعده است که به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند:
-
قواعد قابل استفاده در همه روش‌های حمل‌ونقل (خشکی، هوایی، دریایی، ترکیبی)
-
قواعد مخصوص حمل‌ونقل دریایی و آبراه‌های داخلی
۱. قواعد عمومی اینکوترمز (همه روش‌های حمل‌ونقل)
EXW | تحویل درب کارخانه (Ex Works)
-
محل تحویل: محل فروشنده (کارخانه، انبار و…)
-
مسئولیت فروشنده: فقط آماده‌کردن کالا در محل خود و در اختیار گذاشتن آن برای خریدار.
-
بارگیری: وظیفه فروشنده نیست.
-
هزینه‌ها: همه هزینه‌ها (بارگیری، حمل، بیمه، گمرک صادرات و واردات) با خریدار است.
-
بیمه: فروشنده هیچ بیمه‌ای انجام نمی‌دهد.
-
ریسک: از لحظه تحویل کالا در محل فروشنده به خریدار منتقل می‌شود.
FCA | تحویل به حمل‌کننده (Free Carrier)
-
محل تحویل: هر مکان تعیین‌شده توسط خریدار (انبار فروشنده یا محل دیگر).
-
اگر محل تحویل انبار فروشنده باشد، فروشنده موظف به بارگیری روی وسیله نقلیه است.
-
هزینه‌ها: تا محل تحویل با فروشنده، پس از آن با خریدار.
-
بیمه: اجباری نیست؛ هر طرف می‌تواند به انتخاب خود بیمه کند.
-
ریسک: از زمان تحویل کالا به حمل‌کننده به خریدار منتقل می‌شود.
CPT | کرایه حمل پرداخت‌شده تا مقصد (Carriage Paid To)
-
محل تحویل: پس از تحویل به اولین حمل‌کننده، ریسک به خریدار منتقل می‌شود.
-
هزینه‌ها: فروشنده هزینه حمل تا مقصد توافقی را پرداخت می‌کند.
-
بیمه: اجباری نیست؛ خریدار باید در صورت نیاز بیمه کند.
-
ویژگی مهم: مسئولیت و هزینه با فروشنده تا مقصد است، اما ریسک از لحظه تحویل به حمل‌کننده منتقل می‌شود.
CIP | حمل و بیمه پرداخت‌شده تا مقصد (Carriage and Insurance Paid To)
-
مشابه CPT، با این تفاوت که فروشنده موظف است بیمه با پوشش حداکثری (Institute Cargo Clauses A) تا مقصد را خریداری کند.
-
هزینه‌ها: شامل هزینه حمل و بیمه تا مقصد است.
-
ریسک: مثل CPT، از زمان تحویل به اولین حمل‌کننده به خریدار منتقل می‌شود.
-
نکته: بیمه حداقل باید تا 110٪ ارزش کالا باشد.
DAP | تحویل در محل (Delivered At Place)
-
محل تحویل: مقصد تعیین‌شده (بدون تخلیه).
-
هزینه‌ها: همه هزینه‌ها تا مقصد با فروشنده.
-
بیمه: اجباری نیست ولی فروشنده معمولاً برای امنیت حمل بیمه تهیه می‌کند.
-
ریسک: تا رسیدن کالا به محل با فروشنده است.
DPU | تحویل در محل تخلیه‌شده (Delivered at Place Unloaded)
-
محل تحویل: مقصد تعیین‌شده، با تخلیه کامل کالا توسط فروشنده.
-
هزینه‌ها و ریسک: تا زمان تخلیه در محل مقصد، با فروشنده.
-
بیمه: توصیه می‌شود فروشنده بیمه تهیه کند.
-
ویژگی خاص: تنها قاعده اینکوترمز که فروشنده را موظف به تخلیه کالا در مقصد می‌کند.
DDP | تحویل با پرداخت عوارض گمرکی (Delivered Duty Paid)
-
محل تحویل: مقصد تعیین‌شده، پس از ترخیص کامل گمرکی.
-
هزینه‌ها: همه هزینه‌ها (حمل، بیمه، گمرک، مالیات، عوارض) با فروشنده.
-
بیمه: معمولاً فروشنده بیمه کامل تهیه می‌کند.
-
ریسک: تا رسیدن کالا به محل تحویل، با فروشنده.
-
نکته: این بیشترین تعهد را برای فروشنده دارد.
۲. قواعد مخصوص حمل‌ونقل دریایی و آبراه‌های داخلی
FAS | تحویل در کنار کشتی (Free Alongside Ship)
-
محل تحویل: کنار کشتی در بندر بارگیری.
-
هزینه‌ها: تا کنار کشتی با فروشنده، پس از آن با خریدار.
-
بیمه: اجباری نیست.
-
ریسک: از لحظه تحویل در اسکله به خریدار منتقل می‌شود.
FOB | تحویل روی عرشه کشتی (Free On Board)
-
محل تحویل: روی عرشه کشتی در بندر بارگیری.
-
هزینه‌ها: تا بارگیری روی کشتی با فروشنده.
-
بیمه: اجباری نیست، اما معمولاً خریدار بیمه می‌کند.
-
ریسک: از لحظه عبور کالا از نرده کشتی به خریدار منتقل می‌شود.
CFR | هزینه و کرایه حمل تا مقصد (Cost and Freight)
-
محل تحویل: روی کشتی در بندر بارگیری.
-
هزینه‌ها: فروشنده هزینه حمل تا مقصد را پرداخت می‌کند.
-
بیمه: اجباری نیست، خریدار در صورت تمایل بیمه تهیه می‌کند.
-
ریسک: از زمان بارگیری روی کشتی به خریدار منتقل می‌شود.
CIF | هزینه، بیمه و کرایه حمل تا مقصد (Cost, Insurance and Freight)
-
مشابه CFR، اما فروشنده موظف است بیمه حمل دریایی با حداقل پوشش (Institute Cargo Clauses C) تا مقصد را خریداری کند.
-
هزینه‌ها: شامل هزینه حمل و بیمه تا مقصد.
-
ریسک: از زمان بارگیری روی کشتی به خریدار منتقل می‌شود.
-
نکته: در صورت توافق، می‌توان پوشش بیمه را به Clauses A ارتقا داد.
کاربرد اینکوترمز در تجارت بین‌المللی
اینکوترمز به وضوح مشخص می‌کند که چه کسی هزینه‌ها را می‌پردازد، چه زمانی ریسک منتقل می‌شود و چه کسی مسئول بیمه است. این شفافیت باعث:
-
جلوگیری از اختلافات حقوقی
-
کاهش هزینه‌های اضافی
-
تسهیل حمل‌ونقل بین‌المللی
-
افزایش سرعت ترخیص کالا
محدودیت‌های اینکوترمز
-
اینکوترمز به مالکیت کالا اشاره‌ای ندارد.
-
شرایط بیمه فراتر از پوشش‌های ذکرشده باید جداگانه توافق شود.
-
قوانین محلی و شرایط خاص کشورها ممکن است بر اجرای این قواعد اثر بگذارد.
نکات مهم برای استفاده
-
همیشه نام قاعده، محل دقیق تحویل و نسخه اینکوترمز (مثلاً Incoterms® 2020) را در قرارداد ذکر کنید.
-
قبل از انتخاب قاعده، نوع کالا، مسیر حمل، ریسک‌ها و نیاز بیمه را بررسی کنید.
-
آموزش تیم بازرگانی و آشنایی کامل با ترم‌ها، کلید اجرای موفق اینکوترمز است.
